- Ebe: Sianghuang, Phonsavan, Laos
Kedu ihe pụrụ ịbụ ihe na-atọ ụtọ karia ihe ochie nke akụkọ ntolite? Ihe ndi ozo di ogologo oge tupu oge anyi, mee ka uche anyi kachasi ike n'oge anyi jiri aka ha maa jijiji, na-ajua otu uzo ugboro ugboro. Abanye n'ime ọnọdụ dị otú a nke amaghị ama na ihe omimi dị na Laos , karịsịa - na Ndagwurugwu olulu Jha.
Kedu ihe mara mma maka ndị njem nleta?
Ndagwurugwu olulu ahụ bụ nnukwu ókèala dị na Sianghuang, na nso obodo Phonsavan . Ihe kachasị mma bụ nnukwu nkume, na-echeta ọdịdị nke arịa ahụ. Ọnụ ọgụgụ ha dị nhata site na 0,5 m ruo 3 m, ụda ụfọdụ sitekwa na ebe ụfọdụ ruru 10 tọn!
Ọkwá ukwu nwere ọdịdị nke cylinders, na ụfọdụ ndị ọzọ enwere ụgbọ mmiri ndị na-agagharị agagharị na nke anọ. Na nso akpa site n'oge ruo n'oge, ị nwere ike ịhụ obere diski gburugburu, nke a na-ewere na ọ bụ mkpuchi. N'ịchọpụta ọdịdị nke ihe oyiyi nkume, ndị ọkà mmụta sayensị bịara kwubie na ha bụ nkume, granite, ájá na calraled coral. Afọ nke olulu mmiri dị site na 1500 ruo 2000 afọ. Ọbụna ihe mgbagwoju anya bụ ihe dị na ala nke arịa ndị ahụ - akpụkpọ anụ, ezé ụmụ mmadụ, ihe ndị e ji ọla kọpa na ngwaahịa ndị e ji ọla kọpa mee, ọkpụkpụ anụ.
A na-ekewaala ókèala ahụ n'ọtụtụ akụkụ - dabere na nchịkọta nke nnukwu nkume. 3 kilomita si Phonsavan bụ otu n'ime ha, ebe a Ndagwurugwu Ologbo nwere ihe dị ka arịa 250. Ebe a na-ewu ewu karịsịa na ndị njem na njem, dị ka ụzọ ọ na-achọ ego ọ na-efu. Ebe abụọ ndị ọzọ dị 20 kilomita na 40 kilomita site n'obodo ahụ. Ekwesiri ighota na enwere uzo nkume n'ugwu ndi ozo, mana ndi njem nlebara anya ha adighi mma n'ebe ahu - na enwere ihe ndi ozo n'ebu agha.
Ka ọ dị ugbu a, ọmụmụ nke ndagwurugwu nke Jha, nke a na-akpọkwa Ndagwurugwu Earshenware Ologbo, na-aga n'ihu. Ugbu a, Laos na-arụkọ ọrụ na ndị ọkà mmụta sayensị na Belgium na Austria. Tụkwasị na nke ahụ, gọọmentị nke mba ahụ na-achọ inweta ọnọdụ nke saịtị Heritage Site na UNESCO maka ebe a.
Echiche nke si malite
Enwere ọtụtụ echiche banyere mmalite nke Ndagwurugwu Ologbo:
- Ndị kasị maa mma n'ime ha na-ekwu na ozugbo ndị Refeyim bi n'ógbè a. Mgbe eze ha meriri ndị iro e boro ebubo, o nyere iwu ka ha rụọ arịa nkume, bụ ebe ọ ga-esi sie nri dịka osikapa dị mkpa iji mee ka ndị dike gụchaa mmiri.
- Ozizi nke abụọ na-echeta na mgbe a hụrụ otu nnukwu nkume dị otú ahụ na India na Indonesia. Ọnọdụ ha kwekọrọ na ntụziaka nke ụzọ ụzọ ahia. N'ihi ya, ụfọdụ ndị ọkà mmụta sayensị na-etinye echiche ahụ bụ na a na-ere ahịa maka ndị ahịa si mba dị iche iche. Karịsịa, ha na-anakọta mmiri mmiri ozuzo n'ime onwe ha, ka ndị njem na-emecha nwee ike imenyụ akpịrị ịkpọ nkụ na mmiri ha. A na-ewere anụ dị iche iche, dị na ala, dị ka onyinye nye chi.
- Ma, n'ikpeazụ, ihe kachasị dị mfe bụ ozizi nke òkè nke nkume na-eme ememe olili ozu. N'ime otu olulu ahụ, a chọtara ntụgharị nke ahịhịa na abụọ nke nwere oghere. Na nke a, anyị nwere ike ikwubi na ihe oyiyi ahụ bụ ụdị ọnyà.
Kedu otu esi aga na Ndagwurugwu Ologbo?
Enweghị njem na mpaghara Phonsavan . Ya mere, ị ga-enweta mmasị a ma ọ bụ site na bọs na-ahụ maka $ 10, ma ọ bụ site na iji ọrụ nke tuk-tuk. Tụkwasị na nke ahụ, n'ime obodo ị nwere ike ịgbazite igwe eletrik maka $ 2.5 ma ọ bụ motobi maka $ 12. Site na Phongsavan na ndagwurugwu nke Ju bụ 1D, okporo ụzọ nke ala na-ewe ihe karịrị nkeji 15.