Kedu ihe maara - ebe ọ bụ na ndị oge ochie ndị na-eche echiche na ndị na-agwọ ọrịa gbalịrị ịghọta ya dịka ihe atụ, ọ metụtara mkpụrụ obi ma ọ bụ mkpụrụ obi n'onwe ya? Ọ bụ uche ịnwụ na onye ahụ? Enweghi azịza nye ọtụtụ ajụjụ taa, ma otu nwere ike ikwu banyere ịmara na ọ bụrụ na ọ dịghị onye ọ bụla na-eche echiche.
Ịmara - nkọwa
Ịmara bụ ọrụ kasị elu nke ụbụrụ, ọ bụ nanị maka ndị mmadụ ma na-agụnye ịtụgharị uche n'eziokwu, na-emekọrịta ya site na iche echiche nke ime ihe n'uche, nchịkọta mbido nke nsonaazụ na mmezu na ụwa dịpụrụ adịpụ. Amamihe nwere njikọ chiri anya na okwu na iche echiche . Ihe omuma nke omuma na ihe omuma nwere ihe jikotara ya na ndi mmadu, na ihe omumu mmadu, a na-azoputa uche mmadu nke bilitere ma wepu onwe ya site na ndi mmadu.
Kedu ihe bụ nghọta na nkà mmụta uche?
Kedu ihe bụ nghọta mmadụ site na ndị ọkà n'akparamàgwà mmadụ? Ịmara na nkà mmụta uche bụ ngosipụta nke mmadụ site n'onwe ya, ọrụ ya na eziokwu ebe ọ bụ - ya mere a tụlere L. Vygotsky. Ndị ọkà mmụta sayensị ndị France bụ Halbwachs na Durkheim hụrụ nzụma dịka ụgbọelu na echiche na echiche dị iche iche na ya. W. James kọwapụtara ihe omuma dị ka onye isi nke usoro uche na-eme na isiokwu ahụ.
Kedu ihe bụ nghọta na nkà ihe ọmụma?
Ịmara na nkà ihe ọmụma bụ ikike ịmụta ihe, ịkọrọ ha na ụwa dum. Ịmara bụ ọdịdị nke a na-apụghị ichebara anya na ịnọpụ iche n'ụwa. Onye mmadu nabatara ya ma o nweghi ike igabiga ya, o choro na oburu na enweghi ihe omuma, mgbe ahu maka onye ahu enwegh ihe obula. Mmiri dị iche iche nke nkà ihe ọmụma na-atụgharị uche na ụzọ nke aka ha:
- Mgbaghara (Plato, Descartes) - mmụọ (mmụcha) na ihe (ahụ) bụ ihe abụọ nwere onwe ha mana ha na-arụkọ ọrụ. Anụ ahụ na-anwụ anwụ, mana ọgụgụ isi adịghị anwụ anwụ, mgbe ọ nwụsịrị, ụwa nke echiche na ụdị ya laghachiri.
- Idealism (J. Berkeley) - omuma bụ isi, na ihe nke ụwa adịghị adị na-abụghị echiche nke nsụhọ.
- Ihe onwunwe (F. Engels, D. Davidson) - nzube bu ihe nke ihe edoziri nke ọma, na -echekwa ụwa na ịbụ onye kere ya.
- Okpukpe Hindu bụ ịmara "àmà kachasị elu nke na-ekiri omume nke ihe onwunwe (Omume).
- Buddha - ihe nile bu omuma.
Ịmara mmadụ
Ebumnuche nke ịmara na-agụnye àgwà ụfọdụ maka gburugburu ebe obibi, ndị mmadụ na site na nke a na-etolite foto nke ụwa. Mmekọrịta mmekọrịta, cognition na ahụmahụ - ihe ndị a nile bụ ihe ndị mmadụ ji mara mmadụ, na-emepe emepe site na ọha mmadụ. O b ur u na any i na-akpa `agw` a oma, any i nwere ike ich op uta ihe nd ib 'u isi:
- ihe omuma - omuma nke oma nke uwa site na madu dika ihe di mkpa;
- ezi uche - ọchịchọ ma ọ bụ mmasị na mmezu nke ihe mgbaru ọsọ echekwa.
Ọrụ nke nsụhọ
Ebumnuche na ọrụ nke nsụgharị na-ejikọta na ụwa dịpụrụ adịpụ, eziokwu nke onye ọ bụla maara na onye ọ bụla na-adị ndụ dịka ndị nchịkwa iji dozie nsogbu ndị dị mkpa na inweta ahụmahụ. Ọrụ ndị dị na nsụgharị bụ nke kachasị mkpa:
- iwu (nyochaa, nyocha na nghota nke ihe dị iche iche na mmejuputa mmemme nke dabere na nchọpụta gburugburu ebe obibi, ụkpụrụ nke omume nke onwe ha na mmetụta ha na otu);
- ihe okike (cognition nke ọdịdị, ihe dị iche iche nke usoro na inweta ahụmahụ nke iche iche na nnwere onwe nke ị nwere ike ịmepụta ihe ọhụrụ);
- mmuo (dika ngbanwe nke ihe na ihe ndi ozo di iche iche iji weputa ihe omuma nke eziokwu);
- nkwurịta okwu (na-eji nsụgharị nke usoro okwu dị iche iche na nke na-abụghị okwu, usoro nke oge maka nkwurịta okwu maka nkwurịta okwu);
- nchịkọta (ịmara nke dabeere na ebe nchekwa na-emepụta ihe ọmụma na otu onye akpọrọla onwe ya, ma ọ bụ ihe ọmụma banyere ọgbọ ndị gara aga);
- axiological (ikike nke nsụhọ iji nyochaa ihe ọmụma, omume na omume nke ndị ọzọ ma tinye dabere na mkpa ha).
Uzo nke omuma
Akụkụ dị mkpa nke ịmara bụ ịma nke "M" - "Mị!", "Echere m!" "M dị!". Ụdị ma ọ bụ ọkwa nke nghọta mmadụ, na-atụnye ihe mmadụ nwere ike ikwu banyere onwe ya "M ..!":
- Ịmara - o nwere isi mmalite mmalite, ihe oyiyi na nkọwa pụtara ebe a (ahụmahụ, njirimara nke ijegharị, ọrụ bara uru, ihe oyiyi sensory), na ịbụ onye a gosipụtara ma kee (ọrụ dị mgbagwoju anya
- Uche nche echiche na-eche banyere ụwa , na-achịkwa omume (imata onwe onye, ihe ọmụma onwe onye, ùgwù onwe onye, ntụgharị uche onwe onye ma ọ bụ introspection). Ihe omuma a nke nlekota oru a bu oru nke ichoputa onodu a, kewaputa ihe nile n'ime ihe ma gosiputa mmekorita ndi nwere nsogbu.
Mmepe nke omuma
Ihe dị mkpa na ọdịdị nke ịdị na-agbanwe n'oge niile gbasara evolushọn, dịka a na - ahụ ya site na nhazi ndị na - esonụ:
- Ọrịa nke ụmụ anụmanụ na tupu mmadụ . Uzo di iche iche adighi adighi emeri, enweghi ihe omuma nke mmadu, ndi mmadu di iche iche di iche iche site na ima ihe omuma nke ndi mmadu, nke bu ihe omuma, oru, otu maka mmadu nile, chere na ya ga-enwe ike itinye aka na ozo.
- Uche nke ndi mmadu . N'etiti "mkpọ" nke ndị mmadụ, onye "onye" dị ike ma dị nkọ pụtara: onye ndu, usoro nchịkwa dị iche iche gosipụtara, ihe ọmụma na-agbanwekwa. Uche nke ndi mmadu mere ka o nwee ike iche onye obula ozo kpuchido ya, ihe ndi ozo na ihe ndi ozo nyeere aka weghara ebe ndi mmadu na abawanye umu ehi.
- Ịmara onye nwere ezi uche . Nchọpụta ọhụụ na nchọpụta nke oge ọ bụla na-enye aka na-eme ka e nwee ọhụụ na usoro ahụ ụjọ na ụzụ n'ozuzu mmadụ. Nyocha banyere onwe ha na ọdịdị nke ihe na-egosi.
- Amamihe nke otu nwoke nke otu ezinụlọ, nke onwe ya . Izu okè nke ọrụ dị elu nke ụbụrụ na-ewere ọnọdụ: okwu, iche echiche (karịsịa adịghị).
Njikwa ncha
Iji chịkwaa onwe gị, ị ga-achọ ịma ihe ị maara, ihe ntụgharị uche dị na ụbụrụ, ma ọ bụrụ na ọ gaghị esiri gị ike ịgbanwe onwe gị iji rụzuo ihe mgbaru ọsọ, ịmepụta mkpali. Òkè dị aṅaa ka eji egwu egwu egwu ndụ mmadụ nwere ike ịhụ na arụmọrụ ọ bụla. Tupu e tinye ihe, onye na-ewuli ya n'isi, mgbe ahụ site na arụmọrụ ụfọdụ, manipulations na-emepụta ya. Enweghị ntụziaka na njikwa nke nsụhọ, ọrụ ọbụla agaghị ekwe omume - nke a bụ ọrụ dị mkpa nke nsụhọ.
Mmekọrịta dị n'etiti nsụhọ na nkwenkwe mmadụ
Ịmara na amaghị ihe ọ bụla na nkà mmụta mmekọrịta mmadụ na ụbụrụ bụ ọdịdị nke mmadụ psyche. N'etiti ha enwere mkparịta ụka, a kwenyere na ọgụgụ isi bụ "ọnụ mmiri ice" ahụ, ebe ọ bụ na amaghị ama bụ ihe gbara ọchịchịrị, nke na-enweghị isi nke ihe ọ bụla mmadụ na-amaghị mgbe niile. Site n'enyemaka nke usoro psychoanalytic na nke ndị ọzọ, hypnosis , ndị ọkachamara nwere ike inyere aka ịchọpụta ọnyá ochie ndị e megharịrị na amaghị ihe, nke na-emetụta ndụ ndụ taa.
Kedu ihe ọmụma ọha mmadụ?
Maka oge ọ bụla na akụkọ ihe mere eme nke mmadụ, e nwere ihe nnọchiteanya ha, nkwenkwe, echiche ha - na nchịkọta na nchịkọta mmadụ nke na-emegide onye ahụ ma na-eburu ya ọnọdụ nke ime mmụọ. Ịmara nke ọha na eze na nkà ihe ọmụma, dịka ọhụụ kemgbe oge ochie, kpaliri mmasị ndị ọkà mmụta sayensị dị ukwuu na ndị na-eche echiche kọwapụtara ya dịka nchịkọta mkpokọta.
Ogologo ndu ndi mmadu
Mmalite na mmepe nke ịmara nke onye ahụ na-emetụta ihe ndị ahụ na-eme na ọha mmadụ n'oge oge. Ịmara nke onye ọ bụla "ijikọta" na onye ọ bụla ọzọ na-eme nchọpụta ọha. Ụzọ ndị mmadụ na-aghọta ma na-emekọrịta ihe dị gburugburu ya na-ekpebi ọkwa nke ọganihu nke ọha mmadụ na omimi. Ndị ọkà ihe ọmụma na ndị ọkà mmụta mmekọrịta ọha na eze na-amata ọdịdị nke mmekọrịta mmadụ na ibe ya, ha anọ:
- Nkịtị - na-ahụkarị maka ndị niile nọ n'ụwa ma na-etolite site na omume ọ bụla kwa ụbọchị. Kedu ihe bụ ọgụgụ isi? Na ya onwe ya, ọ naghị adị n'usoro, ọ bụghị usoro, ihe ndabere ya bụ ahụmịhe kwa ụbọchị.
- Ebumnuche - nke bụ eziokwu na-egosi na ọ dị mkpa dị mkpa, ihe nile dị iche iche na echiche nke ndụ mmadụ na-adabere n'ụzọ ezi uche dị na ya, na ọkwa a nwere nghọta nke iwu nke mmepe. Ndị na-ebu ihe ọmụma ọha na eze: ndị ọkà mmụta sayensị, ndị ọkà mmụta sayensị nke ntụziaka sayensị dị iche iche. Ihe omuma ihe omuma na ihe ndi ozo di na ha.
- Okpukpe gbasara mmekọrịta mmadụ na eze - ihe ọ bụla na-eme n'ime ọha, ọgba aghara, ọnọdụ, omenala ụfọdụ. N'ịbụ nke e mere na njikọ chiri anya na mmepe akụkọ ihe mere eme, ọ nwere ike ịdị iche na otu dị iche iche ma ọ̄ bụ ọha mmadụ. Mkparịta ụka nke mmekọrịta mmadụ na eze na-egosipụta ọnọdụ ndị mmadụ na ihe dị iche iche nke mmekọrịta mmadụ na ibe ya, àgwà mba na iche echiche.
- Ide echiche bu uzo nke n'egosiputa usoro echiche na onodu nke ndi mmadu, ime mmuo ya, mkpa ya na ihe ndi ozo. Ọ bụ ndị ndọrọ ndọrọ ọchịchị, ndị ideologists, ndị ọkà mmụta mmekọrịta ọha na eze guzobere ya.