Ajụjụ banyere ikpe ziri ezi nke mkpebi ikpe Chineke enwewo mmasị na ndị ọkà mmụta sayensị na ndị ọkà ihe ọmụma. Ya mere, ihe a na - ahụ anya - ozizi nkuzi, nke chọrọ ime ka Onyenwe anyị kwenye, n'agbanyeghị na ọjọọ dị. A na-edegharị nsụgharị dịgasị iche iche, a na-atụgharị ụdị nkwupụta dị iche iche, mana n'ikpeazụ, a kabeghịrịrị isi ihe dị na "e".
Kedu ihe dị mma?
Enwere ọtụtụ nkọwa nke echiche a, isi abụọ ahụ ka dị. Theodicy bụ nke a:
- Ikpe ziri ezi, ikpe ziri ezi.
- Ihe mgbagwoju anya nke ihe omuma nke ime mmuo na nke ihe omumu, nke edebere iji me ka ndi ochichi nke uwa guzosie ike nke Chineke.
Onye mbu nke iwebata okwu a bụ Leibniz na narị afọ nke 18, ọ bụ ezie na ndị na-ahụ maka ihe onwunwe, na ndị Stoics, na Ndị Kraịst, na ndị Buddha, na ndị Alakụba gwara ya ozizi a. Ma naanị na Leibniz kọwara nhụsianya na ihe oriri, dịka ngọzi nye ndị mmadụ, n'ihi na ọ na-ewetu ịdị umeala n'obi na njikere iji merie ihe ọjọọ a. Ọkà ihe ọmụma a ma ama bụ Kant kwenyere na theodicy bụ ihe nchebe nke amamihe kachasị elu nke Chineke site n'ebubo mmadụ. Origen nwetara ozizi ya, bụ nke na-agụ dị ka ndị a: Chineke nyere mmadụ nnwere onwe, ma mmadụ jiri ya nye onyinye a, bụ nke kpatara isi ọjọọ.
Theodicy na nkà ihe ọmụma
Kedu ihe dị na nkà ihe ọmụma? A na-enye aha a ọrụ nkà mmụta sayensị ime mmụọ na nke nkà mmụta sayensị nke na-ebute ihe mgbaru ọsọ ọ bụla iji gosi na enweghi nkwekọrịta n'etiti okwukwe na Chineke obi ebere na ịdị adị n'ụwa nke ikpe na-ezighị ezi. Theodicy na nkà ihe ọmụma bụ:
- Nnwere onwe na ịhọrọ ụzọ, ndụ na nke ime mmụọ.
- Alaka nke akwụkwọ nkà mmụta sayensị dum, nke pụtara na narị afọ 17-18.
- Okpukpe nke nkà mmụta okpukpe, nke na-ekwu na ịdị adị nke ihe ọjọọ apụghị imebi okwukwe na Chineke.
Theodicy na Orthodoxy
Theodicy n'ime Iso Ụzọ Kraịst nwetara atụmatụ nke izi ihe, nke gosipụtara ezi uche nke Agba Ọhụụ. Iji jụọ ajụjụ ahụ: "Gịnị mere ihe ọjọọ ji eme n'aha Chineke?" St. Augustine zara ya, sị: "Ihe ọjọọ na-abịa site na nhọrọ mmadụ dị mgbe ọ jụrụ ezi ihe." Saint Anthony jikwa n'aka na onye ahụ na-ahọrọ ihe ọjọọ, na-adaba n'ọnwụnwa nke ndị mmụọ ọjọọ, n'ihi ya, nke a abụghị ihe kpatara Chineke. Ya mere, na-ajụ, sị: "Ònye na-ata ahụhụ maka mmehie?", Anyị na-enweta azịza ya: nwoke n'onwe ya, site na nhọrọ ọjọọ ya.
Na Iso Ụzọ Kraịst, ọtụtụ ihe ndị a na-ekwu banyere ihe ndị dị ndụ malitere:
- Okpukpe anaghị eme ihe ọjọọ;
- Mmadu bi n'uwa dakwasiri ya, ya mere ihe ojoro biara dika ihe omuma ya;
- Ezi chi bu onye eze nyere iwu ka ha fee ofufe, ya na ndi ozo. Ma uche ha bu ugbua nke Chineke n'onwe ya.
Chineke na mmadu - nsogbu nke ihe di mma
A kwadoro nsogbu nsogbu ahụ maka otu afọ site na ndị ọkà mmụta sayensị dị iche iche na ndị ọkà ihe ọmụma, ha nile na-ebupụta usoro mgbasa ozi ha. Ndị a ma ama n'ime ha bụ:
- ọmịiko na-enyere aka ịgwọ ma mee ka mkpụrụ obi mmadụ dị n'otu.
- onye na-achọ nnwere onwe na akụnụba na ọnọdụ, ọ bụ n'ime mmadụ , ọ bụ nanị okwukwe ka a ga-ahụ ya.
- ọ bụrụ na mmadụ nọ ná nsogbu, ọ chọrọ enyemaka iji nweta ikpe ziri ezi.
Kedu ihe bụ nsogbu nke ihe dị mma? Ihe kachasị mkpa bụ ụzọ isi jikọọ ọnụnọ ụwa nke ihe ọjọọ na mgbaghara nke Chineke na-ekwupụta? Gini mere Onyenwe anyi ji ekwe ka umuaka na ndi aka ha no? Gịnị mere igbu onwe ji bụrụ mmehie efu ? Ọnọdụ dị iche iche, ma ihe kachasị ha mkpa bu ihe ndị dị otú a:
- Chineke na-enye onye ọ bụla ume.
- Igbu onwe onye bụ nkwụsị nke ndụ megide uche nke Onyenwe anyị, ọ bụ Ya ka ọ ga-ekpebiri mmadụ ole ga-ebi n'ime ụwa a.
Theodicy ke ererimbot emi
Ndị ọkà ihe ọmụma na-achọ ihe ziri ezi nke Chineke ruo ọtụtụ narị afọ, ma ọ bụ nsogbu nke ihe ejiji na ụwa taa? Ọnọdụ kachasị elu karịa 2:
- Ndị oge a na-ejide n'aka na ihe ndị ahụ dị njọ, na-echebara ihe ngosi nke ihe ọjọọ ahụ, bụ nke na-akwado ọganihu na nkà na ụzụ na mmepe mmekọrịta nke mmadụ, na-eme ka ọha na eze gbalịsie ike ịkwado ụkpụrụ ndị dị mkpa.
- Ndị ọkachamara na-ekwu na ihe ezi uche dị na ya enweghị ike ịbụ, n'ihi na nnwere onwe ime nhọrọ n'onwe ya na-agụnye omume nke omume ọjọọ, nke a bu nke eburu n'elu.