N'ịbụ ndị nwere ihe ọ bụla e kere eke, anyị na-enye ha atụmatụ, n'ụzọ ụfọdụ mara. N'ebe a, usoro nke cognition na-egosipụta onwe ya, na-enweghị ya, anyị enweghị ike ịmata ọdịdị nke ihe, ma ọ ga-egbochi onwe anyị ịkọwa nkọwa dị mfe nke ihe anyị ghọtara. N'ịgwa ndị mmadụ okwu, usoro nke cognition nke mmekọrịta mmadụ na ibe ya, nke nwere ọdịdị nke ya na àgwà ndị na-adịghị emetụta ụdị ya, gụnyere.
Kedu ihe e ji amata cognition nke ihe gbasara mmekọrịta mmadụ na ibe ya?
Ajụjụ a siri ike, n'ihi na ebe mmadụ nọ gburugburu ụwa na arụmụka ya dị nnọọ ogologo. Ndị ọkà ihe ọmụma dị n'Ebe Ọwụwa Anyanwụ, China, Ancient Greece lụrụ ajụjụ a, ndị ọkà ihe ọmụma oge ochie nke Europe nọgidere na-eme ihe ochie, ma nkà mmụta sayensị nke oge a mere ka nsogbu ụmụ mmadụ dịrị n'otu. Na nke a, ajụjụ nwere ike ibilite, gịnị mere ụmụ mmadụ kachasị nwee ike iji gbasaa ihe niile n'elu ala? Isi ebe a bụ peculiarities nke cognition nke mmekọrịta mmadụ na ibe, nke na-eme ka nkọwa nke usoro na nhazi nke usoro eji ya. Tụkwasị na nke ahụ, anyị ekwesịghị ichefu banyere ọganihu ọhaneze na-eme mgbe nile, na-emeghe ọhụụ ọhụrụ, ndị na-ebute ụzọ. N'oge a, kọwaa isi ihe atọ dị mkpa na ihe ọmụma nke oge a.
- Nke mbụ, ihe mgbagwoju anya nke usoro ahụ dị mkpa iji chebaa ihe ndị dị ka uche, ọdịmma, ihe mgbaru ọsọ na ebumnobi nke omume ụmụ mmadụ. Mana nke a emeela ka ihe dị mgbagwoju anya, anyị anaghị aghọta mgbe niile ihe mere anyị ji arụ ọrụ, ihe anyị ga-ekwu banyere ndị ọzọ. Iji ghọta nke ọma ihe mmadụ bu n'obi, ọ dị mkpa icheta na ihe nile dị anyị gburugburu bụ ihe ọrụ anyị (anụ ahụ ma ọ bụ uche). Uzo esi ele ihe anya ma obu onu ogugu bu ihe n'ejighi oke ya, dika site n'omume ayi. Na nghọta nke ihe omume dabere na ọkwa nke onye na-enyocha ya. Ya mere, iji ghọta onye ọzọ, iji chọpụta ihe dị n'ime ụwa, ọ gaghị ekwe omume n'enweghị akwụkwọ, nkà mmụta uche na nkà.
- Ọdịdị ọzọ nke mmekọrịta mmadụ na ibe ya na-eme ka ọ bụrụ akụkọ ihe mere eme. Onye ọ bụla site ná mmalite metụrụ ọha mmadụ aka, ịnakwere ma ọ bụ ịjụ ụkpụrụ na omenala nke a nabatara na ya. Anyị nwere ike ịsị na nzuzu bụ nhazi akụkọ ihe mere eme, ihe ọmụma nke ụmụ mmadụ na-enweta. Ma, ebe a dị mgbagwoju anya, ihe omuma ihe omuma a nile enweghi ike itinye aka na otu ihe omuma mmadu, ya mere, mmadu enweghi ihe omuma zuru oke n'elu uwa. Onye mmadu na-enweta ihe omuma ohuru mgbe nile, na-achota ihe ufodu, na-achọta oge na eziokwu. Ya mere, usoro cognition bụ njedebe. Ọ dịkwa mkpa ka ị tụlee nchọpụta nke K. Jung banyere ụdị archaic, dị njikere n'oge kwesịrị ekwesị ịpụta site na njirimara. Ọ na-emekarị na ọdịnala ọdịnala na esemokwu nke ndụ, mgbe ahụ ịchọọ ndị na-akpata nsogbu malitere ime ka ọnọdụ ahụ mara
denominator. - Akụkụ nke atọ bụ mgbagwoju anya na ọdịiche nke eziokwu mmadụ. Mmiri na àmụmà dịka otu puku afọ gara aga, naanị anyị nwere ike ịchọpụta ihe ndị ọhụrụ, a na-agbanwekwa ụkpụrụ omume ọma mgbe nile. Anyị enweghị ike ịkọwa nkọwa dị otú ahụ dị ka "mba" na "obiọma", ọ dabere n'ọnọdụ ahụ kpọmkwem.
Mgbe ịchọtara azịza nke ajụjụ ahụ, olee ihe e ji mara cognition, ọ ga-edozi na usoro a adịghị mfe dịka o nwere ike iyi na mbụ. Ya mere, ọ na-esi ike ịmekọrịta nkwekọrịta na ndị mmadụ n'ihi ihe mgbochi nke anyị maara.