N'izu nke 13-14 bụ ihe dị ịrịba ama na mmepe nke nwa ebu n'afọ na usoro ime - oge kachasị njọ ma dị ize ndụ - nke mbụ nke ọnwa - bụ nke e dechara. N'azụ bụ mgbu na egwu nke ụmụ nwanyị, ntọala nke usoro na akụkụ nile nke nwa ọhụrụ ga-adị. Ịgba afọ agafewo n'ime oge kachasị nwayọọ, mgbe nwanyị nwere ike izuike ma nwee ọṅụ "ọnọdụ pụrụ iche" ya.
Mmepe nwa ebu n'afọ 13-14 izu
N'oge a, nwoke n'ọdịnihu site na ngwanyo embrayo na-abanye n'ime nwa nwa ebu n'afọ (ya mere, imeghi ime n'oge a).
Nwa ahụ enweela ihe na-emenụ. Ọ nwere ike ịmata ọdịiche dị iche iche. Ọ bụrụ na nne na-eri ihe dị egwu ma ọ bụ ihe ilu, mmeghari nke nwa ebu n'afọ na-aghọ nwayọ, nwa ahụ na-eme nri dị ụtọ, n'ụzọ dị iche, site na iloda ilo. Otu nwa ewu nwere ike ọ bụghị naanị ịmata ọdịiche dị iche, ma cheta ha.
E nwere mmelite na ngwa ngwa nke nwatakịrị ahụ. Ihe dị iche iche nke ọrụ ya na-emewanye - nwa ọhụrụ ahụ nwere ike ịmịgharịgharị na nchọgharị, na-achagharị na nsị, dabere na ihe ụfọdụ na-eme. Na-enwe mmetụta nke akpụkpọ anụ nke nwa ọhụrụ, nke kpuchiri ihe nchekwa nke abụba dị arọ n'oge nchebe n'afọ 13-14 nke afọ ime. Ebe ọ bụ na enwere ọtụtụ ebe n'ime oghere akpanwa n'oge a, a na-arụ ọrụ moto nke nwa ebu n'afọ, ọ bụ ezie na Mama adịghị eche nke a.
Akụkụ anụ ahụ nke nwa ebu n'afọ amịpụtara, enwere ike ịlụ nwoke ma ọ bụ nwanyị, ma n'agbanyeghị nke a, ọ na-esiri ike ịchọpụta ya n'ụzọ ziri ezi na ultrasound na izu 13-14 nke afọ ime.
N'elu nwa, ntutu isi mbụ ka a na-ahụ anya, n'ahụ ahụ na-egosi fluff (lanugo), nke ga-apụ n'anya tupu a mụọ nwa ahụ. Umu umuaka na-ewere ebe ha kwesiri ntukwasi obi, ndi ozo di iche iche. Site n'oge ruo n'oge, nwa ebu n'afọ nwere ike ịbacha eriri afọ ya, na nfuli obi ya dịka lita 20 kwa ụbọchị.
Ogologo nwa ahụ site na ụbọchị a bụ 16 cm, ebe ọ dị ihe dị ka 135 g.
Ebumnuche nke nwanyị
Ọnọdụ obi nke nne na-atụ anya na-eme ka ahụ sie ike, mana mgbanwe ụfọdụ na-emetụta ụbụrụ na-enweghị ihe ọ bụla n'ime ahụ nwere ike ime ka ọnọdụ dị mma. N'ihi enweghị ike nke ascorbic acid, ọbara ọgbụgba ahụ nwere ike ịbawanye elu ma ọhụụ zuru oke nwere ike ibelata. Enweghị vitamin A na-emetụta ọnọdụ nke ntutu, mbọ na akpụkpọ ahụ. Ma, ọ bụrụ na ị na-eri nri zuru oke ma na-eburu nsogbu dị iche iche, mgbe ahụ a ga-ezere nsogbu ndị a.
N'ihe dị ka izu 13 ruo izu, afo amalitelarị ịmalite ịhụ. Na ya na-egosi ihe njirimara nke gbara ọchịchịrị, na-agbada site na otu. Ma enwela nchegbu banyere nke a - ọ bụ nwa oge, nke ga-eme mgbe a mụsịrị nwa.
Ọzọkwa, nwanyị nwere ike inwe ihe mgbu na azụ ala na isi ọwụwa. A na-ejikọta ihe mgbu azụ na mmụba nwayọọ nwayọọ na ibu nke nne n'ọdịnihu, nke na-eduga na ụfọdụ mwepụ nke etiti nnukwu ike.
N'oge a, nwanyị ahụ kwesịrị ịnọgide na-amụ anya ma na-ege ntị n'àgwà nzuzo dị na tract genital. Na norm, ha kwesiri ịdị ọkụ, ịdị mma ma dị elu. Ọ bụrụ na ọbara agbaa na oge 13-14 izu, nke a na-egosi mmalite nke ọpụpụ. N'okwu a, a chọrọ ngwa ngwa nke ndị ọkachamara iji gbochie njedebe nke afọ ime.